Niedawno stałem się szczęśliwym posiadaczem drugiego komputera ('peceta'). Jest to komputer przenośny, notebook. W artykule postanowiłem przedstawić przynajmniej niektóre konsekwencje wykorzystania dwóch maszyn: stacjonarnej i przenośnej, z punktu widzenia przeciętnego użytkownika.
Do dyspozycji mam dwa komputery:
- stacjonarny (o nazwie G2),
- przenośny (o nazwie G3).
Komputer stacjonarny (G2) pełni funkcję 'stacji roboczej'. Większość pracy wykonuję z poziomu tej maszyny. Mam tu zainstalowane wszystkie niezbędne aplikacje. Oprócz aplikacji na G2 przechowuję dane, np. archiwum korespondencji, inne dokumenty, fotografie itd. itp. G2 jest stale podpięty do sieci zasilania oraz do sieci komunikacyjnej (internet).
Komputer przenośny (G3) pełni przede wszystkim funkcję 'terminala' oraz ograniczonej 'stacji roboczej'. Mam na nim zainstalowane tylko najniezbędniejsze aplikacje. Nie przechowuję na nim danych. W razie konieczności ściągnięcia części danych muszę mieć możliwość szybkiego dostępu do komputera G2. G3 nie jest ciągle podpięty do sieci komunikacyjnych, natomiast powinien posiadać możliwość nawiązania łączności za pomocą kilku różnych kanałów komunikacyjnych. G3 mogę zabrać ze sobą. W ograniczonym zakresie umożliwia pracę bez zasilania sieciowego (braca na bateriach).
Tak wyglądają założenia. Jak je teraz zrealizować w praktyce?
1. Zadanie: Dostęp do internetu z komputera G3
Warto zapewnić dostęp do internetu za pomocą kilku niezależnych kanałów komunikacyjnych. Dzięki temu w razie braku możliwości nawiązania łączności z internetem za pomocą jednego kanału wciąż jeszcze zachowujem przynajmniej potencjalną szansę na nawiązanie łącznośi. W słowniku terminów technicznych realizacja tego postulatu nosi nazwę 'redundancji kanału komunikacyjnego' (redundancja = nadmiarowość). Czyli pomimo, że posiadamy możliwość nawiązania łączności poprzez jakiś kanał komunikacyjny pozostawiamy sobie możliwość nawiązania łączności za pomocą dodatkowego kanału komunikacyjnego. (W rozwiązaniach przemysłowych w razie zerwania łączności nawiązanie połączenia za pomocą rezerwowego kanału komunikacyjnego najczęściej następuje automatycznie. Bywa też i tak, że te same informacje są jednocześnie przesyłane poprzez dwa niezależne kanały komunikacyjne. W razie utraty któregoś kanału mamy wtedy sporą szansę, że dane dotarły do odbiorcy za pośrednictwem drugiego kanału).
Patrząc na G3 z tego punktu widzenia mam do dyspozycji następujące środki łączności:
| Kanał komunikacyjny | Zasoby sprzętowe |
| komutowane łącza analogowe publicznej sieci telekomunikacyjnej | modem analogowy, kabel telefoniczny ze stosownymi wtyczkami, rozdzielacz gniazdka |
| łącza GSM, tryb GPRS lub wyższy | modem GSM, środki na zapewnienie łączności między modemem GSM a komputerem |
| sieć Ethernet, połączenie kablowe | karta sieciowa Ethernet, kabel sieciowy |
| sieć WiFi, połączenie bezprzewodowe | karta sieciowa WiFi |
Teoretycznie mam do dyspozycji aż 4 niezależne kanały łączności. Oczywiście w praktyce rzadko będzie się zdarzać sytuacja dostępu do wszystkich 4 mediów równocześnie. Dostęp do mediów przewodowych wymaga wyposażenia się w dodatkowe kable. Ich transport może być uciążliwy.
Osobiście skłaniam się ku rozwiązaniom bezprzewodowym. Tym samym ograniczam się do zastosowania łącza GSM oraz sieci WiFi.
Najbardziej rozpowszechnionym kanałem łączności pozostaje łącze GSM. Nie bez znaczenia pozostają jednak relatywnie wysokie koszty dostępu przy równocześnie niezbyt dużych przepływnościach danych.Notebooki w zasadzie nigdy nie mają wbudowanych kart modemów GSM, natomiast prawie zawsze w modem GSM są wyposażone telefony komórkowe. Do rozwiązania pozostaje jeszcze sposób nawiązywania łączności pomiędzy telefonem komórkowym a komputerem:
- łącze kablowe, kanał szeregowy COM,
- łącze kablowe, kanał szeregowy USB,
- łącze bezprzewodowe, kanał IrDa,
- łącze bezprzewodowe, kanał Bluetooth.
Telefony komórkowe są najczęściej wyposażone tylko w niektóre kanały. Ponownie decyzja o wyborze któregoś z łączy kablowych pociąga za sobą konieczność dołączenia do zestawu akcesoriów komputera stosownych kabli. Z tych względów w miarę możliwości zachęcam do wyboru telefonów wyposażonych w łącza bezprzewodowe. Najmniej kłopotliwym kanałem komunikacyjnym pozostaje Bluetooth. IrDa wymaga, by pomiędzy nadajnikiem i odbiornikiem nie znajdowały się żadne przeszkody. W praktyce, szczególnie w podróży, to wymaganie może być trudne do spełnienia. Niestety w interfejs Bluetooth wyposażane są raczej bardziej zaawansowane telefony z górnej półki.
Podsumowując, do komunikacji wykorzystam następujące środki:
| Kanał komunikacyjny | Zasoby sprzętowe |
| łącza GSM, tryb GPRS lub wyższy | komputer: wbudowany adapter Bluetooth, telefon komórkowy wyposażony w adapter Bluetooth oraz funkcje modemu GSM/GPRS |
| sieć WiFi, połączenie bezprzewodowe | wbudowana karta WiFi |
1.1. Dostęp do Internetu poprzez łącze GSM.
Jestem szczęśliwm posiadaczem telefonu SE K700i, który posiada funkcję Bluetooth. Dostęp do internetu zapewniła mi wierna realizacja instrukcji, którą znalazłem na polskim forum Ubuntu . Dodam jeszcze, że G3 działa pod kontrolą systemu Kubuntu 7.10. Instrukcja.
1.2. Dostęp do internetu przez łącze WiFi.
Dostęp jest realizowany przez wbudowaną kartę WiFi:
Network controller: Intel Corporation PRO/Wireless 2200BG Network Connection (rev 05)
Zestawianie połączeń WiFi następuje automatycznie dzięki aplikacji KNetworkManager. Nie jest wymagana manualna ingerencja użytkownika może z wyjątkiem wklepania kodu WPA.
2. Zadanie: zasilanie komputera G3.
Komputery przenośne standardowo są wyposażane w:
- zasilacze sieciowe oraz
- akumulatory.
Warto pamiętać, że komputer przenośny może pracować z podłączonym zasilaczem bez modułu akumulatora. Sposób zarządzania pracą akumulatora to temat na osobny artykuł. Np. w komputerach przenośnych HP moduł akumulatora jest wyposażony w zaawansowany układ elektroniczny który potrafi kontrolować stan pracy akumulatora oraz przekazywać do BIOS-u szereg parametrów.
W przypadku dłuższych podróży samochodem warto wyposażyć nasz zestaw mobilny G3 w ładowarki samochodowe:
- ładowarkę do komputera przenośnego,
- ładowarkę do telefonu komórkowego,
- przydatny może też być 'rozdzielacz' zasilania, czyli układ pełniący funkcję listwy zasilającej.
W przypadku ładowarek samochodowych do komputera przenośnego występuje duże bogactwo rozwiązań. Do najważniejszych zaliczam:
- Ładowarki samochodowe z inwerterem: wejście to 12 V DC (samochody osobowe), wyjście to 220 V AC. Na wyjściu ładowarka ma standardowe gniazdo elektryczne 220 V AC. Zaletą takiej ładowarki jest jej uniwersalność. Można do niej dołączyć zarówno zasilacz komputera przenośnego lub w zasadzie dowolny odbiornik prądu 220 V AC o niezbyt dużym poborze prądu. Wadą takiego rozwiązania jest wysoka cena. Zwracam też uwagę na niewielki sens wielokrotnych konwersji energii. Zwróćmy uwagę, że uklady elektroniczne komputera przenośnego są zasilane napięciem stałym (DC). Standardowy zasilacz sieciowy naszego komputera przenośnego przekształca napięcie zmienne AC na napięcie stałe DC. Gniazdo zapalniczki, do którego podpinamy ładowarkę, to źródło napięcia stałego (DC). Co tymczasem robi ładowarka z inwerterem? Przekształca napięcie stałe (DC) gniazda samochodowego na napięcie zmienne 220 V AC. Dołączając do takiej ładowarki zasilacz komputerowy dokonujemy przekształcenia 220 V AC na napięcie stałe DC podawane na wejście komputera przenośnego. Każda konwersja z postaci DC na AC lub odwrotnie pociąga za sobą spore straty energii wydzielane w postaci ciepła. Aby się o tym przekonać proszę wziąć w dłonie dowolny zasilacz komputera przenośnego.
- Ładowarka samochodowe dedykowana do zasilania komputera przenośnego. Zasada pracy to dopasowywanie napięcia gniazda zapalniczki (około 12 V) do napięcia wymaganego do prawidłowej pracy komputera przenośnego (od 12 do 20 V DC). Przy zakupach pod uwagę należy wziąć co najmniej dwa parametry: rodzaj wtyczki zasilającej nasz komputer przenośny oraz parametry elektryczne na wyjściu zasilacza (napięcie wyjściowe, maksymalny prąd, maksymalna moc). Na rynku występują co prawda tzw. ładowarki uniwersalne. Ich uniwersalność polega na tym, że można ich używać z komputerami przenośnymi różnych producentów. Posiadają kilka wymiennych końcówek zasilania oraz potrafią dynamicznie dostosowywać parametry elektryczne. W zamian za to są droższe od rozwiązań dedykowanych. Ja wybrałem ładowarkę o parametrach elektrycznych identycznych z tymi, które znalazłem na oryginalnym zasilaczu sieciowym. Miczeniem pomijam bezsens, jakim jest stosowanie róznych, niezgodnych rodzajów wtyczek zasilania przez różnych producentów komputerół przenośnych. Coś gdzieś kiedyś poszło nie tak... I swoją drogą nadziwić się nie mogę, że wszystkie samochody osobowe mają jednakowe gniazda zapalniczek. Czyli jednak można wprowadzić standardy?
Ładowarka do telefonu komórkowego jest obciążona tym samym grzechem ludzkości, co ładowarki do komputerów przenośnych, czyli co typ telefonu, to inne gniazdo zasilania. Jeżeli mamy więcej niż jeden typ telefonu, to jesteśmy tym samym skazani na zakup większej liczby dedykowanych ładowarek.
Rozdzielacz zasilania to nic innego, jak rodzaj listwy zasilającej: z jednej kabel wyposażony we wtyk pasujący do gniazda zapalniczki, z drugiej strony n gniazd zapalniczki. Polecam zakup rozdzielacza wyposażonego w co najmniej 3 gniazda: jedno zajmiemy wtykiem ładowarki komputera przenośnego, drugie wtykiem ładowarki telefonu, trzecie pozostanie 'w rezerwie' np. na zapalniczkę ;-)
Pozostaje nam już tylko wyruszyć w drogę. Jeżeli jedziemy w kilka osób, to możemy komputer przenośny przekazać pasażerom, a oni mogą umilić sobie czas podróży np. przez obejrzenie ambitnego filmu science-fiction ;-) A skoro o podróżach samochodem mówimy i mamy już komputer przenośny, to możemy do niego dołączyć mały tani odbiornik GPS/USB. Ale to temat na osobny artykuł...
3. Zadanie: Zdalne włączenie (uruchomienie) komputera G2.
Mówiąc w skrócie należy wykorzystać mechanizm WoL (Wake-On-LAN). Niestety nie jest to takie proste, o czym napiszę już wkrótce.
4. Zadanie: Dostęp do danych składowanych na komputerze G2.
- dostęp do komputera G2 w trybie znakowym,
- dostęp do komputera G2 w trybie graficznym.
Dodatkowe wymaganie, jakie nałożyłem, to dostęp wygodny. Przez wygodę rozumiem, że prawie wszystkie typowe zadania związane z przeglądaniem, przekopiowywaniem plików powinny dać się zrealizować poprzez klikanie myszą lub naciskanie kursorów.
4.1. Wyjście na świat
Oprócz instalacji narzędzi opisanych w kolejnych punktach musimy mieć pewność, że uda się zestawić połączenie między komputerami G2 i G3. W praktyce G2 często znajduje się za firewallem i NAT-em. Innymi słowy nie jest możliwy bezpośredni dostęp do portów internetowych wykorzystywanych przez serwery opisane w dalszej części opracowania.
4.2. Dostęp w trybie znakowym
(CUI = ang. Character User Interface).
Na G2 stawiamy (instalujemy) serwer SSH. Szczegóły zostały opisane na Ubuntu Wiki: tutaj i tutaj. Bardziej obeznanym z systemem dostęp w trybie znakowym pozwala na wykonanie w zasadzie każdego zadania. Dla mniej zaawansowanych czeka Midnight Commander.
4.3. Dostęp w trybie graficznym
(GUI = ang. Graphical User Interface).
Linux stwarza bardzo dużo możliwości dostępu w trybie graficznym. Wymienię tylko kilka z nich:
- dostęp z wykorzystaniem protokołu XDMCP,
- dostęp z wykorzystaniem protokołu VNC,
- dostęp z wykorzystaniem pakietu Xvbm,
- dostęp przez bufor karty sieciowej i protokół VNC - narzędzie x11vnc.
Mi osobiście najbardziej przypadło do gustu narzędzie x11vnc. Narzędzie to posiada znakomitą, bardzo rozbudowaną pomoc techniczną dostępną tutaj. x11vnc łączy wiele zalet pozostałych wymienionych rozwiązań:
- - wykorzystanie standardowego protokolu VNC, co umożliwia wykorzystanie bogactwa różnych przeglądarek (ang. viewer), czyli nie wymaga przeglądarek dedykowanych,
- - równodostęp do tej samej konsoli przez wielu użytkowników; umożliwia to np. wykonanie prac serwisowych przy uczestnictwie i interakcji użytkownika,
- - dos?ęp do faktycznie istniejącej konsoli; wiele innych narzędzi tworzy 'pseudokonsole' (ang. fake displays), istniejące tylko w pamięci komputera,
- - możliwość w miarę łatwego zabezpieczenia kanału komunikacyjnego poprzez tunelowanie,
- - znakomita pomoc techniczna dostępna poprzez stronę projektu, bardzo rozbudowany dział FAQ.
Etapy:
- przeglądanie informacji zgromadzonej na komputerze G2,
- przesyłanie znacznej ilości danych (wiele plików, znaczna obję?ość informacji),
5. Zadanie: synchronizacja danych pomiędzy komputerami G2 i G3
Etapy:
- katalog 'sznurków' (linków, skrótów, URL) internetowych,
- dane adresowe,
- inne pliki.